Kaçak kazılarda iş makinelere el konulsun,dedektörler yasaklansın

AKP Sakarya Milletvekili Mustafa İsen başkanlığında çalışmalarında TBMM Kültür Varlıklarını Araştırma Komisyonu, kamu kurumlarından sağlanan bilgi ve belgelerin de değerlendirilmesiyle taslak rapor şekillendi.

Taslak raporun günümüz koşularında sorunları çözmeye dönük radikal önerilere yer vermesi dikkat çekti. Buna göre,  mevzuata, “kaçak kazılarda kullanılan iş makinelerine el konulur” hükmünün eklenmesi ve böylelikle kaçak kazılarda iş makinelerinin kullanımının büyük bir ölçüde engellenmiş olacağı belirtildi.

İhbar mekanizmasında istenen düzenlemede ise, “Varlığı önceden bilinen kültür varlıklarının çalınması durumunda ihbar eden ve yakalayan kamu görevlilerine ikramiye verilmesi” önerisinde bulunuldu.

Ülkemizde korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarından olan höyükler, antik kentler, nekropoller (eski mezarlık alanları) ve tümülüsler (anıt mezarlar) kaçak kazılara ve soygunlara maruz kalmaktadır. Kaçak kazılarda taşınmaz kültür varlıkları önce dedektör denilen ve yer altındaki bazı metallere duyarlı olan cihazlarla taranmakta ve sinyal verdiği yerler eski eser veya hazine bulmak için tahrip edilip kazılmaktadır.

Daha önce gerek Emniyet Genel Müdürlüğü, gerekse Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü dedektörlerin yasaklanması veya kullanımının kısıtlanması çerçevesinde araştırmalar yapmış, ancak herhangi bir sonuç alınamamıştır. Ülkemizin 16.1.1992 tarihinde imzaladığı, 5.8.1999 tarih ve 4434 sayılı Kanun ile onayladığı Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi’nin 3. maddesi arkeolojik arama amaçlı metal dedektörlerin ve diğer arama gereçlerinin kullanımını, devletin iç mevzuatında öngörülen hâllerde, bilimsel nitelikli ön izne tabi tutulmasını hükme bağlamaktadır. Bu çerçevede, kaçak kazıları teşvik eden dedektörlerin yasaklanması veya kullanımının kısıtlanması zorunluluk hâline gelmiştir. Eğer dedektörlerin yasaklanması mümkün olamıyor ise, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Maden Teknik Arama Genel Müdürlüğü tarafından yalnızca maden aramalarda kullanılmak üzere ruhsata bağlanması, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı tarafından sahiplerinin gözetim altında bulundurulması hususu araştırılmalı ve hukuki bir düzenleme yapılmalıdır.

Kaynak:T24 sitesi.