Sanat Tarihi’nde en çok işlenen konulardan birisi hatta en önemlisi cami mimarisidir. Bilindiği üzere camilerin bir başlangıç yeri olduğu gibi ilk ortaya çıktığında da uygulanan bir plan şeması söz konusudur. Bu plan şemaları her devlette, bazı yeniliklerle ve farklılıklarla denenmiştir. Bu farklılık bazen kubbe ile bazen de taşıyıcı sayısını değiştirerek meydana gelmiştir.
Hz. Peygamber döneminden başlayarak İslam ve Türk İslam devletleri cami mimarisine katkıda bulunmuştur. Bu katkıyı Mimar Sinan Selimiye ile taçlandırarak plan şeması bakımından son noktayı koymuştur. Koca Sinan’dan sonra günümüzdeki farklı denemeler dışında o döneme kadar konulan plan şemaların pek dışına çıkılamadığı aşikardır. Bu sebeple Sinan’ın mimarlık tarihinde ayrı bir yeri söz konusudur.
Peygamber döneminden sonra Emeviler, Abbasiler, Endülüs Emeviler, Fatımiler, Gazneliler, Karahanlılar, Büyük Selçuklular, Birinci Beylikler, Anadolu Selçuklu, İkinci Beylikler, Osmanlı ve arada sayamacağımız birçok küçük devlet ve beylik cami plan şemasının bir parçasını oluşturmaktadır. Plan şemasında gelişim konusunda bize göre en çok katkıyı sağlayan devlet başlangıç aşaması olarak Karahanlılar olmuştur. Farklı plan tiplerinde koymuş olduğu eserler ile adeta bütün cami planlarının neredeyse menşeini oluşturacak kadar mimarlık bilgisine sahiptirler. Tabiki diğer devletlerinde katkısı göz ardı edilemez, bu bir zincirin halkası şeklinde devam etmektedir.
İşte hem bu zinciri hem de plan gelişimi;
CAMİ PLAN GELİŞİMİ İNDİR
