Konya-Çay güzergahı üzerinde yer alan hanlarından bir olan yapı Günümüzde Konya‟nın, yapının adını da verdiği, Kadın Hanı ilçesindedir. Günümüzde ilçe olan yerleşim hanın vakfiyesinde Saideli Seyrekviran olarak geçmektedir.
Hanın, sivri kemerli girişinin üstünde Selçuklu sülüsü ile yazılmış beş satırlık kitabe yapının 1223-24 yıllarında yaptırıldığını bildirmektedir. Sultan I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in eşi olduğu ileri sürülen Raziye (Devlet) Hatun‟dur.
Kadın Hanı günümüze sadece kışlık/kapalı bölümü ile ulaşabilmiştir. Restore edildikten sonra mobilya mağazası olarak kullanılan yapı iyi denilebilecek bir konumdadır. Yapının günümüzdeki durumundan, onun doğu-batı doğrultusunda kışlık ve avlu mekanları bulunan
plana sahip olduğu anlaşılmaktadır. Yapının avlusu hakkında tek bildiğimiz onun mevcudiyeti ve günümüze ulaşmadığıdır. Kışlık bölüm ise 22.50×28.50 m. ölçüsünde, doğu-batı doğrultusunda, dikey olarak uzanan üç sahna ayrılmış ve orta sahın yan sahınlardan biraz daha geniş tutulmuştur.
Tüm sahınlar beşik tonozla örtülmüştür. Kışlık mekan batı duvarında yer alan üç mazgal pencere ile aydınlatılmaktadır. Yapının günümüzde tek dikkati çeken nokta, onun dört cephesinde farklı nitelikte ve dönemlere ait devşirme malzemenin yoğun bir şekilde kullanılmasıdır. Özellikle de farklı nitelik nitelikteki devşirme malzemeden yararlanılarak kurgulanan taçkapı daha önce rastlanılmayan bir düzenlemeye sahiptir.
Doğu cephede yer alan taç kapıda asıl giriş tonoz içerisine alınmıştır. Sivri kemerli girişin hemen üstünde yer alan atkı taşı orta devir Bizans sanatının iyi bir epistil örneğidir. Sivri kemerin iki yanında, epistilin hemen altında ise iki farklı korkuluk levhası bulunmaktadır. Doğu cephede taçkapının iki yanında, duvar yüzeyinde birçok korkuluk levhası, mezar steli, kitabeli parçalar ve düz bir yüzeye sahip mermer bloklar devşirilerek yeniden kullanılmıştır.
Yapının diğer cephelerinde de benzer devşirme kullanımı görülmektedir. Özellikle kuzey cephede çok daha fazla devşirme malzeme kullanımı dikkat çekmektedir. F. Sarre, bu yapıda kullanılan devşirme malzemelerin Laodicaea Katakekaumene (Ladik)‟den
getirildiğini getirildiğini belirtmektedir.
Birçok handa ve Anadolu Selçuklu yapısında gördüğümüz, yığma taş dolgunun kesme taşla kaplanması Kadın Hanı‟nda da karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanı sıra yapıda devşirme olarak süslemeli ve süslemesiz pek çok mermer parça da kullanılmıştır. Yapıda herhangi bir Anadolu Selçuklu Sanatında gördüğümüz klasik süsleme programına rastlanmasa da bu yapıda Bizans ve Roma dönemine ait mimari unsurların ikinci defa burada kurgulanması, onların sadece malzeme yönünden ele alınmadığını gösterir. Özellikle yapının doğu cephesi ve taçkapının düzenlenmesi ilk söylenebileceklerdendir. Kuzey cephede, birbirinden farklı pek çok malzeme
bir araya getirilim adeta sergilenmiştir.
Yapı sahip olduğu plandan ziyade, Anadolu Selçuklularından varlığını bildiğimiz birkaç vakfiyeden birine sahip olması, yapıda devişirme malzemelerin farklı kurgusu ve banisi itibari ile Anadolu Selçuklu mimarisinin farklı örneklerinden biridir.
