Kariye Müzesi Giriş Mozaikleri

1- Pantokrator İsa: Girişte ilk karşımıza çıkan mozaik iç narteks kapısı üzerindeki lunette yer almaktadır. Bu tasvirde İsa sol eli kutsal kitabı tutarken, sağ eli ile de takdis işareti yapmaktadır. Bu sahne “Kainatın Efendisi” görünümündeki  İsa’nın yüceliğini ve tanrısallığını anlatmaktadır. İsa’nın başının iki yanında “Hazreti İsa , yaşamın mekanı”  ve “Khora” yazılıdır. Bu yazı ile İsa’nın İncil’de belirtilen bir özelliği ile kilisenin adı birleştirilmiştir. Sanatçı ince bir uslupla işlediği bu sahnede İsa’nın yüzündeki kırmızılığı bile detaylandırmış, sağ kulağı yukarıda yapmış, bu sayede tasvire insani değerler katmıştır. Seçilmiş kişiler başlarında sadece bir hale ile betimlenirken İsa’nın halesinin içinde hep haç yer almaktadır.

2- Dua Eden Meryem Ana ve Melekler: Ana girişin üst kemerinde, Bakire Meryem, Blachernitissa tipinde tasvir edilmiştir. Merkezde Meryem, kollarını iki yana doğru açmış, dua eder (orans) vaziyettedir. Meryem’in bu duruşunun ilk örneği Blakhernai Sarayında görülen bir ikonaya aittir.
Meryem’in göğsünde madalyon içinde Çocuk İsa tasvir edilmiştir. Bu tip, Meryem’in bağrının evrenden daha büyük olduğunu sembolize etmektedir. Tonozun kenarlarına güzel bir ustalıkla yerleştirilen iki melek tasviri görülmektedir. Mozaik Tasvirde Meryem’in etrafında “Tanrı Anası, hiçbir yere sığmayanın mekanı” ile “Khora” kelimesi yazılıdır.

3- Kurucunun İthaf Mozaiği: Ana mekanın giriş kapısının dış kısmının üstünde bir taht üzerinde oturur vaziyette İsa’ya, kilisenin inşasını tamamlayıp, içini mozaik ve fresklerle bezeyen Theodoros Metokhites’in kilisenin maketini sunduğu sahne yer alır. Resmi kıyafetleri kabbadion ve skiadion içinde, kavuk şeklindeki başlığı ile ilginç bir görünüme sahip olan Genel Hazine sorumlusu Theodoros Metokhites’in arka kısmında “kurucu, hazinenin görevlisi Theodoros Metokhites”yazısı bulunmaktadır. İsa’nın iki yanında ise “İsa Mesih, yaşayanların yeri” yazılıdır.

4- Havari Aziz Petros’un Mozaik Tasviri: Naosa geçiş kapısı sol panoda, boydan gösterilmiş ve İsa’ya ilk inananlardan olan Aziz Petrus, sağ elinde bir yazı rulosunu tutarken, diğer eli ile de cennetin anahtarlarını tutarken betimlenmiştir. Başının iki yanında adı yazılıdır.

5- Havari Aziz Pavlos’un Mozaik Tasviri: Naosa geçiş kapısı, sağ panoda Tarsus’lu Havari Aziz Pavlos, ayakta cepheden gösterilmiştir. Sol elinde kutsal kitabı tutarken, diğer eli ile takdis işareti yapmaktadır. Başının iki yanında adı yazılıdır. İmparator Neron döneminde Roma’ya gelmiş ve İsa’nın adını andığı için başı kesilerek öldürülmüştür.

  1. 6- Khalke İsa’sı ve Meryem Ana Panosu: İç narteks güney  kanadı, doğu lunet duvarını  kaplayan mozaik tasvirde Kariye’nin Deesis sahnesi işlenmiştir. Burada ayakta duran Tanrı Anası Meryem insanların günahlarından arınması için üzgün bir şekilde dua ederken ayakta olan İsa’nın sağında betimlenmiştir. Bu sahne Büyük Sarayın giriş kapısındaki tunç kapı “Khalke Kapısı” üzerindeki sahne ile benzerliğinden dolayı bu isimle anılmıştır. Meryem’in eteğinin yanında Prens İsaak Komnenos, sağ tarafta ise rahibe kıyafetleri içinde  prenses Maria Palaiologos diz çökmüş dua eder vaziyette tasvir edilmişlerdir. Muhtemelen bu mozaik pano 12. yy. ve 14. yy’larda kiliseye hizmette bulunan, yapının tamirini yaptıran kişilere ait olmalıdır. İmparator VIII.Mikhael Palaiologos’un kızı olan Maria, 1265 yılında Moğol Hanı Hülagü’ye eş olarak Karakurum’a gönderilmiş, ancak Karakurum’a varamadan Hülagü Han ölmüş, Maria  onun oğlu Abaka Han ile evlenmiştir. Bu evlilik nedeniyle Moğolların Maria’sı diye anılmaktadır. Rahibe olduktan sonra Melane adını almıştır.
    Prenses Maria’nın Moğol’lara gelin gitmesi, İsaak Komnenos’un da mezar yerini Trakya’daki Kosmosoteriya’da hazırlatması nedeniyle her ikisinin de Kariye’de gömülme arzuları gerçekleşmemiştir.

You may also like...

Your email will not be published. Name and Email fields are required