Kariye Müzesi İç Narteks Mozaikleri

7-  İsa’nın ataları: İç narteksin güney bölümdeki kubbe de madalyon içinde Pantokrator İsa tasviri yer almaktadır. Kubbe dilimleri arasında iki sıra halinde İsa’nın atalarına ait figürler yer almaktadır. Üst kısımda ,Adem’den başlayarak Seth, Noah, Cainan, Maleleel, Jared, Lamech, Sem, Heber, Saruch, Nachor, Thara, Abraham, İsaac, Jacop, Phalec, Ragau, Mathusala, Enoch, Enos ve Abel ‘in  yer aldığı 24 atası betimlenmiştir. Alt kısımda Yakup’un 12  oğlu ile Judah’ın 2, Pharez’in 1 oğlunun figürü yer almaktadır.

8-Meryem’in ataları: İç narteksin kuzey bölümündeki kubbe yüzeyinde madalyon içersinde Meryem ve Çocuk İsa tasviri yer almaktadır. Hz. Meryem’in başının iki yanındaki monogramlar “Tanrı Anası” anlamına gelmektedir.  Orta kısımda yer alan madalyonun etrafı 16 dilime ayrılmıştır. Bu kısımlarda alt alta ikişer sıra halinde Hz. Meryem’in  ataları olan Kral Davut’un soyundan gelen on altı Yahudi kral  tasvirleri bulunmaktadır. Üst kısımdaki bu 16 kral – peygamber ; Davud, Solomon, Roboam, Abia, Asa , Josaphat, Joram, Ozias, Joatham, Achaz, Ezekias, Manasses, Amon, Josias, Jechonias ve Salathiel’in tasvirleridir.

Alt kısımda ise sırasıyla; Hananiah, Azariah, Mishael, Daniel, Joshua, Moses, Aaron, Hur, Samuel, Job, ve Melchizedek’in figürleri yer almaktadır.
Meryem’in Hayatını Anlatan Mozaikler

9- Yoahim’in sunularının reddedilmesi: Kuzey kubbenin kuzeybatı kısmında yer alan pandantifte Zekeriya dört sütunlu bir taht üzerinde oturmakta iki elini kaldırır vaziyette çocuğu olmayan Yoahim’in sunularını red etmektedir. Çocuk özlemi içinde olan bu aile sürekli dua etmekte, çocukları olursa onu dindar bir kişi olarak yetiştirmek için tapınağa vereceklerine dair kendilerine söz vermişlerdir.

10- Çocuğu olmayan Yoahim’in Dağlara Çekilmesi: Kuzey kubbenin kuzeydoğu pandantifinde Yoahim’in dağlara çekilmesi sahnesi görülmektedir.  Yoahimin  tapınağa sunularının ret edilmesi kalbini kırmış dağlara giderek kırk gün kırk gece dua etmiştir. Baş melek Cebrail gelerek dualarının kabul olduğunu bildirmiş, Yaşlı olmalarına rağmen Tanrının onlara bir kız çocuğu vereceğini söylemiştir.

Yoahim burada çalılıklar arasında düşünceli ve üzgün bir şekilde  tasvir edilmiştir. Sağ üst kısımda ise iki çoban figürü yer almaktadır. Sahnenin üst kısmındaki yazı da “Yoahim çobanlarla dağda dua ediyor” yazılıdır.

11- Anna’ya Meryem’in Doğacağı Müjdesinin Verilmesi (Tebşir Sahnesi): Kuzey kısmın doğu duvarında birinci kemer içersinde bir melek, (Cebrail) Anna’ya çocuğu olacağı müjdesini vermektedir. Anna gösterişli bir ev önünde iki eli açık dua eder durumda karşısındaki meleğe bakmakta, Anna’nın arkasındaki evin niş içersinde oturur vaziyette ki hizmetçi de Anna’ya bakmakta, olaya tanıklık etmektedir. Sağ kısımda ise ağaçlıklar önünde havuz betimi bulunmaktadır. Sahnenin üst kısmında “ Azize Anna bahçede  dua ediyor” yazılıdır.

12- Anna ve Yoahim’in Buluşması: Kuzey kısımda yer alan kemerin altında çocuğu olacağını öğrenen Anna’nın Yoahim’ e müjdeyi söylemesi üzerine birbirlerine sarılarak, sevinmeleri tasvir edilmiştir. Tasvirin üst kısmında “Theotokos’a (Tanrı Anası )gebe kalma”  yazılıdır.

13- Meryem’in Doğumu: Kuzey kısımda yer alan ikinci kemerin doğusunda  doğum yapmış Anna bir yatak üzerinde, çevresinde ise çok sayıda hizmetkâr bulunmaktadır. Meryem’in ilk banyonun hazırlıkları yapılırken, yeni doğmuş Meryem bir kadının kucağında tasvir edilmiştir. Bu sahnenin sol alt köşesinde küçük bir hizmetkâr Meryem’in beşiğini hazırlamakta, diğeri yelpaze ile Anna’yı serinleterek rahatlatmakta, yakınları da getirdikleri hediyeleri masanın üzerine bırakmaktadırlar. Yoahim ise tüm bu olup bitenleri kapıdan izlemektedir. Tasvirin üst kısmında “Theotokos’un (Tanrı Anası ) Doğumu”  yazılıdır.

14- Meryem’in İlk Yedi Adımı: İç narteksin ikinci ve üçüncü kısımlarını ayıran kemerin doğu bölümünde, Çocuk Meryem, annesi Anna’ya doğru ilk adımlarını atarken tasvir edilmiştir. Anna, elleri Meryem’e doğru açık, bir seki üzerinde oturur şekilde tasvir edilmiştir. Ayakta duran Çocuk Meryem’in arkasında ise özel bakıcısı uçuşan şalı ile sahneye hareketlilik kazandırmıştır. Tasvirin üst kısmında “Yedi Adım Atan”  yazılıdır.

15- Meryem’in Sevilmesi: Tonozun doğu kısmında, Yoahim ile Anna oturur şekilde,  çocukları Meryem’i severken tasvir edilmiştir. Sahnenin etrafında ise mimari yapılarla birlikte iki hizmetkar ve köşelerde ölümsüzlüğü ve bozulmayan ahlakı temsil eden iki tavus kuşu betimlenmiştir. Anna ve Yoahim’in üst kısmında “Theotokos’un (Tanrı Anası ) Sevilmesi”  yazılıdır.

16- Meryem’in Takdis Edilmesi: Kuzeyde yer alan basık iç tonozun ortasında dekoratif bir madalyon betimi bulunmaktadır. Batı kısımda Yoahim,  kucağında taşıdığı Çocuk Meryem’i takdis edilmesi için masa etrafında oturan 3 rahibe doğru yürürken tasvir edilmiştir. Burada Yoahim’in ellerinin örtülü oluşu dikkat çekmektedir. Tasvirin üst kısmında “Ruhbanların Takdisi”  yazılıdır.

17- Meryem’in Tapınağa Takdimi: Orta mekana açılan ana girişin üzerindeki üçüncü bölümde, çocuğu olmayan Yoahim’in bir gün çocuğu olursa onu tapınağa adayacağını dilemesi üzerine, Meryem’in 5 yaşına geldiğinde annesi ve babası tarafından, ellerinde meşaleler taşıyan kadınlar alayı ile birlikte Rahip Zekeriya’ya teslim edilmesi sahnesi görülmektedir. Bu andan itibaren sadece yüksek rütbeli din görevlilerinin oturabileceği kiborion Meryem’e tahsis edilir ve 15 yaşına kadar tapınakta eğitim görürür. Rahibin arkasında dört sütunlu ve kubbemsi bir kiborion içinde, arkalıklı bir koltukta oturan çocuk Meryem’in sağ tarafında bir melek figürü yer almaktadır. Kiborion’un çevresinde “Kutsalın Kutsanması”  yazılıdır.

18- Meryem’in Melek Tarafından Doyurulması: Ana mekana açılan güney kemerin alt bölümünde dört sütunlu kiboryon içerisinde tahta oturan Meryem’in Cebrail tarafından doyurulması sahnesi yer alır. Meryem’in başının üst kısmında “Theotokos (Tanrı Anası)” monogramı yazılıdır. Meryem’in bulunduğu Kiborion’un önünde bir hizmetkar oturur vaziyette tasvir edilmiştir. Tasvirli sahnenin üst kısmında “Theotokos Melekten Ekmek Alıyor” yazısı yer almaktadır. Kemerin diğer kısmında bulunan Meryem’in tapınaktan aldığı talimatlar sahnesi  ise oldukça tahrip olmuştur. Burada “Theodokos tapınakta eğitim alıyor” ibaresi yazılıdır.

19- Meryem’in Tapınaktan Yün Yumağı Alışı: İç narteksin dışa açılan kapısı üzerindeki kemerde bir yapı önünde, seki üzerinde oturan üç rahip yer almaktadır.            Sağdaki rahip elindeki  Erguvani renkteki yün yumağını tapınağa perde örmeleri için Meryem’e uzatırken tasvir edilmiştir.  Meryem’in arkasında ise yün yumağı almak için 6 bakire kız görülmektedir. Mimari yapının üst kısmındaki yazıda “Görevliler bakirelerin alması için yün getirdiler, Meryem’in payına mor düştü” yazılıdır.

20- Zekeriya ve on iki Asa: Evlenecek yaşa gelen Meryem’in evleneceği kişinin seçimi ile ilgili sahnede, sütunlu bir kiborion içinde, korunaklı bir koltukta oturan Meryem’in önünde oniki asa bulunmaktadır. Rahip Zekeriya melekten aldığı haber ile 15 yaşına basan Meryem’in, dul bir adamla evleneceğini öğrenmiştir. Meryem’e talip olan ve Davud soyundan gelen 12 adaydan alınarak tapınağa bırakılan asalardan, asası yeşeren kişiyle Meryem evlenecektir. Tasvirli sahnede Rahip Zekeriya, asaların önünde diz çökmüş vaziyette, dua ederken görülmektedir. Tasvirli Sahnede “Çubuklardan önceki dua” yazılıdır.

21- Meryem’in Yusuf’a Emanet Edilmesi: Kuzey bölümün orta kısmındaki batı duvarın kemeri üzerinde, dört sütunlu bir kiborion önünde, Rahip Zekeriya ve Meryem ayakta tasvir edilmiştir.  Rahip Zekeriya  bir eliyle yeşeren asayı, Yusuf’a uzatmakta, diğer eli ile de Meryem’in başını tutmaktadır. Yeşeren asanın sahibi olan ve marangozluk yapan Yusuf, Meryem ve Zekeriya’ya doğru yürür vaziyette, arkasında  ise  diğer talipliler görülmektedir. Tasvirli sahnede “Yusuf’a teslim”yazılıdır.

22- Yusuf’un Bakire Meryem’i Evine Götürmesi: Kuzey kubbenin alt kısmındaki kemer üzerinde, Yusuf, Rahip Zekeriya tarafından kendisine emanet edilen Meryem’i evine götürürken tasvir edilmiştir. Yusuf’un arkasında ise oğlu görülmektedir. Tasvirli sahnede “Yusuf, Theotokos’u alıyor, evine gidiyor” yazılıdır.

23- Meryem’e Müjde Sahnesi: Kuzey kubbe pandantifinde, Meryem, mimari bir yapının önündeki kuyu başına su almak üzere geldiği sırada görülmektedir. Cebrail’in kendisine çocuğu olacağı haberini müjdelemesi üzerine, Meryem burada şaşırmış bir vaziyette tasvir edilmiştir. Burada Cebrail Luka İnciline göre  Meryem’e “Allah seninledir, sen kadınların en mukaddesisin, gebe kalacaksın ve adını İsa koyacaksın ,Allah ona Davud’un saltanatını verecek ve o Yakub’un tahtına çıkarak sonu olmayan bir saltanat sürecektir” der. Meryem ise “Allahın dediği olsun fakat ben daha erkek yüzü görmedim” demesi üzerine Cebrail “kutsal ruh üzerine inecek ve doğacak çocuk Allahın oğlu adını alacaktır….” der Tasvirli sahnede “Kuyuda duyuru” yazılıdır.

24- Yusuf’un Meryem’e Veda Etmesi: Kuzey kubbe altında batı duvarı kemerinde, çalışmak için evinden ayrılan Yusuf’un, Meryem’e veda sahnesi yer alır. Tasvirli sahnede Yusuf, Meryem’e veda ederken, Meryem oldukça üzgün bir şekilde tasvir edilmiştir. Yusuf’un arkasında, sırtındaki sepet içinde marangozluk malzemelerini taşıyan oğlu görülmektedir. Bu tasvirli sahnenin sağ tarafındaki mozaikler günümüze ulaşmamıştır. Tasvirli sahnede “İşte, inşa için uzağa giderken, evimde senden ayrılıyorum” ve “Tanrı Anası” monogramı yazılıdır.

You may also like...

Your email will not be published. Name and Email fields are required