İçmimar ve Çevre Tasarımcısı, İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi Liana Yontan Sanatın Yolculuğu için ”Mardin Mimarisi” yazısını yazdı.Okumanızı tavsiye ederiz.
Dünyada eşi benzeri olmayan şehirlerden bir tanesidir Mardin. Yukarı Mezopotamya’nın en eski şehirlerinden biri olan Mardin’de kesme taş işçiliğiyle yapılmış olan evlerin en güzel örneklerini görebilirsiniz. Bölgede bulunan kolay şekil verilebilen sarı kalker taşları desen ve oyma yapmaya gayet uygun olan taşlardır. Sıva gerektirmemesi, onarım maliyeti az ve uzun süre dayanıklı olması ayrı bir özelliğidir.
Mardin taş evlerinde en çok dikkat çeken hususlar ise yarı açık ve açık avlular, geniş balkonlar, teraslar ve asma katlardır. Kendine has bir tarzı olan bu evlerin terasları ve açık avluları ev halkı ve komşular arasında sosyalleşmeyi sağlamaktadır. Evlerin dış cephesine baktığımızda ise en dikkat çeken husus; taşların üstündeki süslemelerin dantel gibi ince ve narin işlenmiş olmasıdır.
Mardin evlerinin plan tipi olarak ‘L’ ve ‘U’ şekli ağırlıktadır. Bu evlerde harem ve selamlık adında iki ana mekan bulunur. Evler genelde cumbalı, kemerli, tek katlı veya iki katlı olarak inşa edilmiştir. Evlerin içinde ev sahipleri ve misafirler için ayrı ayrı odalar bulunmaktadır. Fakat evde yaşayan kişi sayısı arttıkça ek odalar ve katlar ilave edilmektedir. Evlerin içi yüksek tavanlıdır. Kışın ev içleri sıcak, yazın ise serindir. Bu amaçla evler inşa edilmiştir. Evlerin bir dikkat çekici özelliği ise kapıların ve pencerelerin ufak oluşudur. İklim sebebiyle küçük ölçekte yapılmışlardır. Mutfakta ise sıcaklığa karşı kuzey yönünde konumlandırarak mekanı yiyeceklerin daha soğuk bir ortamda korunması sağlanmıştır. Yazın özellikle sıcaktan korunmak için evlerin içi uygun alanlardır. Güney yönünde yapılan evler güneşi en verimli saatinde içeri alan evlerdir. Evler çatısız ve tek bir avluya bakmaktadır. Yazın teraslara taht adı verilen yataklar konur, yazın bu tahtlarda uyumak ev halkı için büyük bir keyiftir.
Ayrıca Mardin, farklı dini inanışlar paralelinde, sanatsal açıdan da tarihi değeri olan manastırlar, türbeler, kiliseler, camiler ve benzeri dini eserler barındırmaktadır. Mardin, İpek Yolu güzergahında olup, 5 han ve kervansaray mevcuttur.
Mardin turizm açısından da önemli bir yere sahiptir. Herkesin muhakkak bu mistik şehri görüp şiirsel bir gezi yapmasını tavsiye ediyorum.
İçmimar ve Çevre Tasarımcısı,
İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi
Liana Yontan
