Ribat-ı Melik

Buhara-Semerkand yolu üzerinde  bulunan eser, 86x86m ölçülerindedir.

Karahanlı dönemininde inşa edilen yapı 1078-79 yılında Sultan Alaparslan’ın kızı ile ile evlenen Karahanlı Hükümdarı  Karahanlı Hükümdarı Nasır bin İbrahim tarafından yaptırılmıştır. Malzemesi kerpiç olan yapının dış kaplaması tuğladandır. bundan dolayı sağlam olarak günümüze ulaşamamıştır..

Ön cephenin üst kısmında Farsça kitabe kuşağı yer alır. Klasik han plan şeması sergileyen yapının kapalı bölümünün merkezi kubbe ile kapatılmış, etrafınada 16 kubbe yerleştirilmiştir. Kubbe 8 istinatlı olması bakımından önemli olup bu açıdan daha sonra beylikler ve Osmanlı Döneminde inşa edilecek sekiz istinatların öncüsü olarak kabul edilmektedir. Klasik oluşuyla Büyük Selçuklu Döneminde inşa edilen Akçakale kervansarayının ve Anadolu Selçuklu Kervansaraylarının da öncüsü olduğu söylenebilir.

Ön cephedeki büyük taç kapı uygulaması ve cephe düzenindeki haraketlilik dikkat çeker. Beden duvarları 12 m, taç kapı ise 15m yüksekliğe sahiptir. Taç kapının giriş üzeri yarım kubbe şeklinde ele alınmıştır. Taç kapıda sekiz kollu yıldızlarla süslemeli bordür kapıyı üç yöden sarmaktadır bu yönüylede Anadolu Selçuklu yapılarına benzemektedir.

Ribatın giriş cephesinde bulunan Gofra (bezeme unsuru) silindir kuşakları yer almakta olup Buna benzer bir uygulama Anadolu’da görülmemektedir. Ancak köşelerde kulelerle kalevari bir görüntü kazanması bütün kervansarayların ortak özellikleri arasındadır. Kûfi karakterli yazı kuşakları, geometrik süslemeler (dört kollu çarkı feleklerin biribirine bağlanarak sonsuzluk prensibiyle uygunlanması) dikkat çekici başka unsurlardır.

Kervansarayın klasik plan şeması, kapalı bölümde sekiz istinata oturan kubbe ve bunun etrafını saraya daha küçük ebatlardaki 16 küçük kubbe

 

Cephe üzerinde bulunan gofralar

 

About

You may also like...

Your email will not be published. Name and Email fields are required