Kümbet-i Ali

Selçuklulardan kalma en eski tarihli mezar anıtları Abarkab’daki Kümbet-i Ali ve Damgan’daki Cihilduhteran’dır. Her ikisi de (1056) tarihlidir. Kümbeti Ali sekizgen planlıbir yapıdır.

 

Sekizgen plan içte ve dışta tekrarlanmıştır. Yapı inşa malzemesi ile dikkati çeker çünkü inşa edildiği dönemde Türkistan’da inşa malzemesi olarak tuğla kullanılırken bu yapıda ise taş kullanılmıştır. Bu tarihlerde taş malzeme kullanımı çok nadir görülmektedir. Ribat-ı Anuşirvan ve Kız Kalesi gibi yapılarda taş malzeme kullanılmıştır. Kümbet-i Ali’de üst örtüye geçmeden dış cephede mukarnaslı bir kuşak kullanılmıştır. Bu uygulama yapıya plastik bir değer katmıştır.

Mukarnaslı kuşağın hemen altında kûfi yazı kuşağı iğse bu değeri desteklemektedir. Kümbet deyimi ile anılan en eski tarihli bu yapı, Selçuklu mezar anıtları içinde sekizgen şemanın da en eski örneğidir. Yapının üzeri içten dıştan kubbe ile örtülüdür. Benzer örneklerinde örtü biçimi piramidal külahtır. Harrekan Türbeleri ve Demavend Kümbeti o anlamda örnektir.

 

About

You may also like...

Your email will not be published. Name and Email fields are required