Kuyucu Murat Paşa Külliyesi; İstanbul Suriçi Beyazıt Vezneciler caddesine cepheli olarak 1610 tarihinde inşa edilmiştir Külliye, medrese, dershane, mescit, türbe, sebil, sıbyan mektebi ve dükkanlardan oluşmaktadır Kuyucu Murat Paşa, 1530-1611 tarihleri arasında yaşamıştır. Sultan I. Ahmet döneminde sadrazam olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.
Külliye medrese, dershane,sıbyan mektebi, mescit, türbe. sebil ve dükkanlardan oluşur. Düzenleme medrese odaklı olmuştur ve araziye uyum saglanmıştır. medrese L planlı olup kısa koluna bitişik sıbyan mektebi uzun koluna bitişik ise dershane bulunur. Sıbyan mektebinin arkasında ise türbe ve ona bitişik sebil bulunur.
Avlu 3 yönden U biçimde revaklıdır. Düzgün kesmetaş , 2 renkli taş işçiliği gibi genel özellikler devam ettirilir.
OSMANLI MİMARİSİNDEKİ YERİ
17.YY dönem killiyelerinin genel özelikleri bu yönde olacaktır; medresenin merkezde olduğu küçük ve kütlesel yerleşmeler az maliyetli olmasına özen gösterilerek 18.yy’ı da kapsayan bu süreçte devam edecektir. Bu dönemde degişim ekonomik ve sosyal nedenlerin ışıgında özelikle fransızları osmanlıları ekonomik yönden zayıflatmaları olmuştur. bütçe açıgı çıkmış ve tam bu esnada Sultan Ahmet Külliyesinin yapılması isyan çıkarmıştır. Bu dönemde medrese. türbe ve sebil üçlüsünün vurgulandıgı görülür. İlk örnek 1580 tarihli Divan Yolu Ahmer Aga Külliyesi bu üçlemeyi vurgulayan düzende inşa edilmiştir. Öte yanda 1580-81 tarihli Şemsi Paşa külliyesi ise aynı avlu etrafına cami türbe baglantısını medreseyle bütünleştirip sonraki eserlere ilham olmuştur. Burada külliye mimarisinde asıl geçiş hamlesinin en somut adımı Şemsi Paşa külliyesinin camisinin küçültülmesidir. Diger örnekler Koca Sinan Paşa külliyesi, Gazanfer Aga külliyesi’dir.
Etmenlerin daha farklı yönüne bakacak olursak külliyelerde medreselerin merkeze alınması egitimin bu dönemde aksayıp bozulmasında dolayıdır. Ayrıca vezir ve paşaların çok sık degişmesi yada idam ettirilmeleri yapı inşa ettirme gücüne sahip bu devlet adamlarını küçük külliyeler yaptırmaya itmiştir.
Bu dönemde istisna olarak klasik külliye şemasının devam ettirildigi: (CAMİ MERKEZLİ)
- SULTAN AHMET KÜLLİYESİ
- EMİNÖNÜ YENİ VALİDE KÜLLİYESİ
- HEKİMOGLU KÜLLİYESİ
- NUR-U OSMANİYE KÜLLİYESİ
- LALELİ KÜLLİYESİ
son büyük yapılardır.
