Fransa‟nın Amiens kentinde bulunan bu katedral,1206 yılında İstanbuldan getirilen Vaftizci Yahya nın kafatası anısına yaptırılmıştır. Katedral bu kutsal amaçla saklanan kafa tasından dolayı hac şehri niteliğiyle önem kazanmıştır.
1210 yılında romanik katedralin yanması üzerine, yerine yeni bir yapı yapılmıştır. Burada geleneksel yapı sanatının aksine ilk olarak, koro kısmı bulunan St Firmin Kilisesini muhafaza için orta nef‟ten başlanmıştır.
İlk temel 1120‟de Evrard de Failloy tarafından atılıştır. 1236‟da orta nef tamamlanmış, koro ve çapraz nefin yapımına geçilmiştir. 1258‟deki yangından ve maddi sıkıntılardan dolayı inşaat çalışmaları gecikmiş,katedaral ancak 1269‟da tamamlanmıştır.
1288‟de yapıya asılan yazıtlardan binanın mimarlarını tesbit edebilmekteyiz. Bunlar Robert de Luzarches ve 2 halefidir.
Uçan payandalar arasındaki şapeller 1292, 1375 yılları arasında inşaa edilmiĢşir. Batı kulenin üst kısımları,14.yy sonu ve 15.yy başında yapılmıştır. 18.yy‟da ise devrin modasına uygun olarak koro bölümü değiştirilmiştir.
Fransız ihtilali sırasında, yapı belediye başkanının önderliğindeki bir grup tarafından korunmuştur. Ancak kargaşada hazine dairesi yağmalanmış,bu yağmada çok sayıda broz ve bakır mezar figürleri eritilip para yapılmak için alınmıştır. şans eseri 2 kardinal heykeli bu yağmadan kurtulmuştur. Biri katedralin kurucusu olarak kabul edilen Evrard de Foilloy‟a ait olup bronz dökümden yapılmıştır.
Plan olarak bir çapraz nef‟i bulunan 3 nef‟li bir bazilikadır. Apsis yuvarlağı üzerinde yine radyal şeklinde yerleştirilmiş şapeller bulunur. Çapraz nef‟ten sonra nef sayısı 5‟e çıkmıştır. Üst örtüde kaburgalı çapraz tonoz kullanılmıştır. Orta nefte kuzey-güney doğrutuda, yan nef ve çapraz nefte doğu batı yönündedir.
Gotik yapı tarzının önemli bir özelliği olan ve daha önce Chartres Katedralinde uygulanan klasik 3 katlı iç mekan düzeni bu yapıda tam anlamıyla gerçekleşmiştir.
Bu yapıda her açıdan bir güzellik ve bir incelik hakim olup, mekan düzenlemesinde bir ferahlık ve netlik dikkati çeker. Özellikle mekan düzeni skolastik düşüncenin bir unusur olarak oldukça başarılıdır.
Triporium altındaki bitkisel süslemeli kuşaklar, keskin metal kalemlerle oyularak yapılmış ve dışa taşıntılı sütun aralarıda bu şekilde yapılmıştır. Bu uygulamalar yapıdaki yatay çizgilenmeyide vurgulamaktadır. Bu oluşum daha sonra Köln Katedrali‟nde de karşımıza çıkacaktır.
Chartres‟te triporiumlar bağımsız birer elemanken, Amiens‟te nazik bir şekilde pencerelerle eritilmiştir. Bu yenilik yeni bir uygulama niteliğindedir.Triporium pencereleri 3‟er pencere açıklığı şeklinde olup, bunlar yonca yapraklı pencerelerle tamamlanmıştır. Sonradan koroda yapılan kemer formlarıda daha önceki triporium ve aydınlatma pencereleri ile form olarak benzeşmektedir. Koro ve apsisteki dolanma koridoru ve şapeller üzerinde bilinen tarzın aksine eğimli bir çatı yoktur. Bağımsız bir örtü şeklindedir. Katedralin içinde tamamıyla cam duvar düşüncesi hakim durumdadır. iskelet yapı ve cam duvar düşüncesi hakimdir.
Yüksek mekan anlayışı, tonoz kaburgalarının dışa yansıtılması ve iç mekanın sürekli yükselmesi ile bu anlayış vurgulanmıştır. Orta nef‟teki yükseklik, Laon ve Notre Dame katedrallerinde 24m, Chartres‟te 36.5m, Reims katedralinde ise 38m idi. Amiens Katedralinde ise bu yükseklik 42.5m‟ye ulaşmıştır. Ancak bu gelişmeler iskelet yapı tarzının giderek kurgu açısından zayıfladığının bir göstergesidir. Bu nedenle korodaki tonozlar 1284‟te yıkılmıştır.
Amiens Katedralinin batı cephesi çok güzel ve gösterişli bir resim ortaya koymaktadır. Bu görüntü bizi Notre Dame Katedraline geri götürür. Amiens‟in batı cephesi güçlü ve zengin tezyinatlı olarak düzenlenmiş çekici bir etkiye sahiptir. Bu sebeple gelişmişlik açısından batıdaki ana portalin benzer bir örneğini görememekteyiz.
Güçlü, cezbedici ve zenginliğine rağmen çok ince düzenlenmiş bir portaldir. Fakat bu çözüm direkt olarak ilk bakışta göze çarpmamaktadır. Ana portaldeki tiympanom üzerinde takdis eder vaziyette İsa heykeli bulunmaktadır. Kuzey portali Amiens Katedralinin ilk kardinali Aziz Firmin tarafından kutsanarak açılmıştır.
Gül pencereleri altında kuşak yada galeri şeklinde çok sayıda aziz heykeline yer verilmiş, bu plastik figürler cephenin süslemesini daha cazip hale getirmiştir. Çapraz nef‟in güney portalinde Fransanın en önemli plastik mermer Meyrem figürleri yer alır.
Çapraz nef‟in Portallerinin üst kısmında oldukça geniş pencere açıklıklarına yer verilmiştir. Buradaki gül pencereler, 17 figürden olauşan birer halka ile çevrilmiştir. Bu figürlerle çapraz nef portalinde oldukça haraketli ve canlı bir görünüm sağlamıştır.
Katedraldeki koro sıraları çok güzeldir. Bu sıralardaki süslemeler 1508‟den 1522‟ye kadar oyularak yapılmıştır. 110 koro sırası bulunur. Bunlar eski tevrattan alınan 4700 figürle bezenmiştir. Koro sıralarının sonunda ise Elinde aletiyle çalışan bir ahşap ustası figürü görülmektedir.
SONY DSC
