Zülküf Camii

Cami, Özbekistan’ın güneyinde Surha Tirmiz Şehri yakınlarında Amu-Derya Nehri üzerinde Aral Peygamber isimli bir adacıkta bulunmaktadır.
Bugün ayakta olan cami, bir külliye içinde yer almaktadır. Caminin doğu yönündeki dışa taşkın taç kapısı sivri kemerli ve dikdörtgen planlı bir nişe sahiptir.
S. Hmelnitskiy camiyi 11-12. yüzyıl başına tarihlemektedir.

Yapı geleneksel İran-Orta Asya kubbeli yapılar anlayışında inşa edilmiştir.
Caminin kuzey ve güney cepheleri, üçer adet dikdörtgen planlı ve sivri kemerli nişlerle hareketlendirilmiştir. Bu nişler, üçgen şeklindeki motiflerle süslenmiştir.
Cami, kare planlı ve tek kubbeli bir kompozisyona sahiptir. Cami içten 6.95 x 6.95 m. ölçüsündedir. Kare alandan kubbeye, sivri kemerli trompların olduğu sekizgen kasnakla geçilmektedir. Caminin içinde alabastr sıva kalıntıları bulunmaktadır.

Caminin güney duvarındaki kapıyla, 6 x 4 m. ölçüsündeki dikdörtgen planlı ve tonozlu türbe kısmına geçilmektedir. Bu dikdörtgen planlı mekanın batı duvarında yer alan iki açıklıkla kubbeli iki mekana geçilmektedir. Bunlardan ziyarethane (cami ?) olarak kullanılan kuzeybatıdaki kare planlı tek kubbeli olanın da batı duvarının ortasında bir mihrap nişi yer almaktadır.
Cami ve türbedeki mimari süslemeler ve camideki genel kompozisyon, Talhatan Baba Camisi (11 12. yüzyıl), Alemberdar Türbesi (11. yüzyıl) gibi yapılarda karşımıza çıkmaktadır.

Cami, duvar örgüsü, mimari süslemeleri ve tuğla ölçülerinden dolayı 11-12. yüzyıl özellikleri göstermektedir. Fakat caminin genel kompozisyonu ve cephelerdeki sade süslemeler caminin ağırlıkta olarak 11. yüzyılda inşa edildiğini işaret etmektedir.
Bir külliye niteliğinde olması bakımında önemlidir.

 

 

About

You may also like...

Your email will not be published. Name and Email fields are required